Αντιμετώπιση Λιθίασης

Πολλοί άνθρωποι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο ως πάσχοντες από λιθίαση, με τους λίθους του ουροποιητικού συστήματος να αποτελούν μία άκρως επώδυνη πάθηση που αφορά περίπου το 10% του πληθυσμού – με ποσοστά συνεχώς αυξανόμενα.

Οι λίθοι ή αλλιώς πέτρες μπορεί να σχηματιστούν επειδή τα ούρα είναι πολύ κορεσμένα με άλατα ή επειδή τα ούρα δεν διαθέτουν τους φυσιολογικούς αναστολείς του σχηματισμού λίθων. Το κιτρικό άλας είναι ένας τέτοιος αναστολέας επειδή συνήθως συνδέεται με το ασβέστιο που συχνά εμπλέκεται στο σχηματισμό λίθων.

Οι πέτρες είναι πιο συχνές σε άτομα με ορισμένες διαταραχές (για παράδειγμα, υπερπαραθυρεοειδισμό, αφυδάτωση και νεφρική σωληναριακή οξέωση) και σε άτομα των οποίων η διατροφή είναι πολύ υψηλή σε πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης ή που δεν ενυδατώνονται σωστά. Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό σχηματισμού λίθων, αλλά και άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για απώλεια βάρους μπορεί επίσης να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού λίθων.

Υπάρχουν τρεις τύποι λιθίασης: η λιθίαση των νεφρών, η λιθίαση του ουρητήρα και η λιθίαση της ουροδόχου κύστης.

Λιθίαση των νεφρών

Στη λιθίαση των νεφρών ο σχηματισμός λίθων εντοπίζεται στα νεφρά, είτε σε κάλυκα (ασυμπτωματική) είτε στην πύελο (συμπτωματική), που εκδηλώνεται με πόνο στο νεφρό, αφού τα ούρα δεν βρίσκουν διέξοδο. Μέσω της πίεσης, προκαλείται κολικός νεφρού, ένας πόνος ιδιαίτερα οξύς. Εκδηλώνεται δεξιά ή αριστερά (στην ανατομική θέση των νεφρών), ωστόσο μπορεί να μεταφέρεται και σε άλλες περιοχές, όπως στην πλάγια οσφυϊκή – κοιλιακή χώρα, τη βουβωνική χώρα ή το όσχεο.

Παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία πετρών στους νεφρούς είναι η διατροφή, η μη επαρκής πρόσληψη νερού, η κληρονομικότητα, αλλά και η λήψη κάποιων φαρμάκων.

Λιθίαση του ουρητήρα

Στη λιθίαση του ουρητήρα οι πέτρες εντοπίζονται στον ουρητήρα, όπου σφηνώνουν και διακόπτουν τη ροή των ούρων. Ο κολικός νεφρού, ο οξύς πόνος που μπορεί και να μεταφέρεται στα γεννητικά όργανα ή στην κοιλιά, αλλά και η αιματουρία αποτελούν τα βασικά συμπτώματα.

Τα αίτια του εν λόγω τύπου λιθίασης σχετίζονται με τις συχνές ουρολοιμώξεις, τις κακές διατροφικές συνήθειες, τη μη επαρκή πρόσληψη νερού, τους γενετικούς παράγοντες και με ορισμένες νόσους,  (πχ νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα).

Λιθίαση ουροδόχου κύστης

Η λιθίαση της ουροδόχου κύστης αποτελεί την πιο σπάνια μορφή λιθίασης. Στη συγκεκριμένη μορφή, οι λίθοι εντοπίζονται στην ουροδόχο κύστη και αποδίδονται σε προβλήματα ούρησης. Οι πέτρες μπορεί να έχουν πέσει στην ουροδόχο κύστη από τους νεφρούς ή να έχουν εξ’ αρχής δημιουργηθεί εκεί, ενώ χαρακτηρίζονται από μεγάλο μέγεθος, γεγονός που καθιστά αδύνατη την αποβολή τους από την ουρήθρα.

Στη λιθίαση ουροδόχου κύστης ο πόνος δεν είναι έντονος, αλλά περιγράφεται συνήθως ως ένα βάρος ή κάψιμο χαμηλά στην κοιλιά, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές στην ούρηση (πχ ξαφνική διακοπή). Ο ιατρός αναζητεί τον παράγοντα που εμποδίζει το σωστό άδειασμα της κύστης, με τον συχνότερο να είναι η υπερπλασία του προστάτη ή κάποια ανατομική στένωση της ουρήθρας.

Πώς γίνεται η διάγνωση της λιθίασης

Μόλις οι ασθενείς αντιληφθούν συμπτώματα λιθίασης, θα πρέπει να επισκεφθούν άμεσα τον ουρολόγο τους. Ο ιατρός θα συστήσει με την σειρά του τις αντίστοιχες διαγνωστικές εξετάσεις, ώστε να διαπιστωθεί η ύπαρξη λίθου, να προσδιοριστεί η ακριβής του θέση, αλλά και η σύστασή του.

Οι προαναφερθείσες παράμετροι είναι αυτές που θα ορίσουν στην ουσία και τη μέθοδο αντιμετώπισης που θα επιλεγεί από τον ιατρό.

Για τη διάγνωση της λιθίασης χρησιμοποιούνται οι απεικονιστικές εξετάσεις,  όπως η ακτινογραφία νεφρών-ουρητήρων-κύστης (NOK), το υπερηχογράφημα νεφρών και η αξονική τομογραφία.

Η θεραπεία της λιθίασης

Η θεραπεία της λιθίασης άπτεται διαφόρων τεχνικών, αλλά και τρόπων αντιμετώπισης, με την εκάστοτε επιλογή να έγκειται κυρίως στην ανατομική θέση και τη σύσταση της πέτρας, τον διαθέσιμο εξοπλισμό, καθώς και στην προσέγγιση του ιατρού.

Ουρητηροσκόπηση και ενδοσκοπική λιθοτριψία

Η ουρητηροσκόπηση και ενδοσκοπική λιθοτριψία χρησιμοποιείται για λίθους που βρίσκονται στον ουρητήρα ή σπανιότερα στο νεφρό και είναι μικρότεροι των δύο εκατοστών.

Μέσα από την ουρήθρα και την κύστη, το ουρητηροσκόπιο εισέρχεται στον ουρητήρα και με laser ο ιατρός σπάει τις πέτρες. Με αυτή τη μέθοδο, εξασφαλίζεται άμεση άρση της απόφραξης, απομάκρυνση των λιθιασικών συγκριμάτων, λειτουργία του νεφρού και πλήρης ίαση του ασθενούς. Στα συγκρίματα δύναται να διεξαχθεί χημική ανάλυση του λίθου.

Αποτελεί μια πολύ αποτελεσματική και ασφαλή μέθοδο παρόλο που γίνεται με γενική αναισθησία. Μέσω αυτής επιτυγχάνεται ο πλήρης καθαρισμός από λίθους του ουρητήρα με μια μόνο επέμβαση και παράλληλα, καθώς τα κομμάτια αφαιρούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης, δεν χρειάζεται να περιμένει ο ασθενής να αποβληθούν μόνα τους, όπως γίνεται με την εξωσωματική λιθοτριψία.

Είναι μιας ασφαλής μέθοδος, για την οποία δεν υπάρχουν πολλές αντενδείξεις, εφόσον η γενική κατάσταση του ασθενούς επιτρέπει τη γενική αναισθησία. Η εν λόγω επέμβαση δεν πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει ενεργός ουρολοίμωξη, ενώ συνίσταται τα αντιαιμοπεταλιακά και αντιπηκτικά φάρμακα να διακόπτονται πριν την επέμβαση, χωρίς όμως να είναι απαραίτητο.

Διαδερμική νεφρολιθοτριψία

Η διαδερμική νεφρολιθοτριψία ή ενδοσκοπική νεφρολιθοτριψία χρησιμοποιείται για μεγάλους λίθους του νεφρού (μεγαλύτερους από δύο εκατοστά) και πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία.

Μέσα από μια οπή που γίνεται από το δέρμα μέχρι το νεφρό, γίνεται η εισαγωγή του νεφροσκοπίου, η ανεύρεση του λίθου και ο κατακερματισμός αυτού, με laser, υπέρηχο ή με πνευματικό λιθοτρίπτη που λειτουργεί ως ένα μικρό κομπρεσέρ.

Το πλεονέκτημα της εν λόγω μεθόδου είναι ότι ακόμη και πολύ μεγάλοι λίθοι δύνανται να αφαιρεθούν με μία μόνο επέμβαση, ωστόσο σε σύγκριση με την ουρητηροσκόπηση είναι πιο επεμβατική ως μέθοδος με μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών, όπως αιμορραγία και πυρετός. Η συγκεκριμένη μέθοδος δεν συνίσταται σε εγκύους και σε ανθρώπους με σωματική διάπλαση που είναι δύσκολη η πρόσβαση στο νεφρό. Παράλληλα, άτομα που λαμβάνουν φάρμακα αποτροπής πήξης του αίματος θα πρέπει να τα σταματήσουν πριν την επέμβαση.

Ο χειρουργός ουρολόγος, Χρήστος Πατσιαλάς, με άρτια εξειδίκευση και εμπειρία στην αντιμετώπιση της λιθίασης, προβαίνει στην αξιοποίηση των τελευταίων τεχνολογιών, προσφέροντας τις πλέον αποτελεσματικές υπηρεσίες στους ασθενείς του.